نحوه آرماتورگذاری در قطعات بتنی

آرماتورگذاری یا بعبارتی دیگر جاگذاری دقیق آرماتورها در قطعات بتنی دارای اهمیت زیادی است. آرماتورها باید در موقعیت صحیح خود مطابق نقشه های طراحی محکم شده، قبل از بتن ریزی بسته و نگاه داشته شوند و در مقابل جابجایی، در محدوده رواداری های تعیین شده در مشخصات پروژه مهار گردند.

معمول ترین طریقه بستن میلگردها به یکدیگر در مبحث آرماتورگذاری، استفاده از سیم آرماتوربندی است. معمولا سیم نرم شده به قطر حدود ۱ تا ۱/۵۰ میلی متر مورد استفاده قرار می گیرد و حدود ۸ تا ۱۰ کیلوگرم سیم به ازای هر تن آرماتور  مورد نیاز است.

در آرماتورگذاری به منظور جلوگیری از جایجایی، آرماتورها در نقاط تقاطع کافی به یکدیگر بسته می شوند و نیازی به بستن سیم در همه تقاطع ها نمی باشد. بستن سیم های آرماتوربندی فقط به منظور نگهداری آرماتورها قبل از بتن ریزی است و هیچ افزایش مقاومتی برای سازه ایجاد نمی نماید.

یک نمونه از وضعیت بستن میلگردها توسط سیم بصورت اصولی در شکل زیر نشان داده شده است.

مشخصات فنی پروژه باید شامل ضوابطی برای حمل، انبار و آرماتورگذاری میلگرد های پوشش دار به منظور به حداقل رسانیدن اسیب به پوشش آنها باشد.همچنین حدود مجاز اسیب ناشی از حمل و نقل و عملیات اجرایی آرماتورگذاری و در صورت نیاز تعمیر پوشش آسیب دیده نیز باید مشخص گردد. ضوابط مربوط به این موارد نیز در آیین نامه ACI301 ارائه شده است.

تمیزکردن آرماتورها قبل از بتن ریزی

آرماتورها را قبل از بتن ریزی و پس از مرحله آرماتورگذاری باید از موادی چون گل و لای، روغن و سایر مواد خارجی که ممکن است پیوستگی آن را با بتن کاهش دهد، پاک نمود. آثار کارخانه ای و یا لایه نازک زنگ روی آرماتور معمولا قابل ملاحظه نیستند.

زنگ های پوسته ای و ورقه ای جدا شده را که در پیوستگی تاثیر می گذارند باید با خراشیدن و اعمال ضربه(نظیر انداختن، چکش زدن، لرزاندن)، برس زدن یا درصورت امکان با ماسه پاشی، از روی آرماتورها زدود.لازم نیست به سطح براق فلز برسیم، کافی است پوسیدگی و زنگ های پوسته شده و جدا شده را پاک نمود.

هرگونه خاک و گل روی آرماتور باید با شست و شو از سطح آن پاک شود. ملاتی که کاملا سخت به آرماتور چسبیده و نمی توان با برس سیمی و با شدت آن را جدا نمود، نیازی به پاک کردن ندارد و می تواند بر روی آرماتور باقی بماند.

با استفاده از مشعل گاز پروپان می توان روغن و گریس را از سطح آرماتور پاک نمود اما باید دقت کرد آرماتورها بیش از حد حرارت داده نشوند. همچنین می توان چربی ها را با ماده کروزین یا همان نفت سفید یا گازوئیل باا احتیاط لازم در کاربرد این مواد، پاک نمود.

به هنگام روغن کاری سطح قالب ها، ممکن است روغن روی آرماتورها بچکد لذا لازم است که در مبحث قالب بندی پس از آرماتورگذاری دقت بیشتری انجام شود. به هر حال اگر روغن قالب تبخیر شود یا لایه بسیار نازکی پوشش شود چندان مضر نیست اما اگر پوشش ضخیمی از روغن روی آرماتور ایجاد شود باید پس از آرماتورگذاری و قبل از بتن ریزی آنها را پاک نمود.

مبحث آرماتورگذاری یکی از مسائل مهم اجرایی در ساخت قطعات بتن آرمه می باشد که قصور در انجام آن و عدم رعایت ضوابط و اصول صحیح آرماتورگذاری می تواند در مقاومت و پایایی قطعات ساخته شده تاثیرات سوئی بجا گذارد.

آرماتور و نقش آن در بتن مسلح

آرماتور یا همان میلگرد فولادی در بتن مسلح  نقش بسزایی در صنعت ساخت و ساز برعهده دارد. بتن ذاتا شکننده، مقاوم دربرابر فشار ولی ضعیف در عملکرد کششی و فاقد شکل پذیری لازم می باشد.

از طرف دیگر میلگردهای فولادی باریک، علی رغم مقاوم بودن در کشش و کاملا شکل پذیر بودن، قادر به تحمل بارهای فشاری قابل ملاحظه ای نیستند.

ترکیب این دو عنصر به گونه ای است که بارهای کششی توسط میلگرد فولادی در نواحی کششی قطعات و بارهای فشاری توسط بتن تحمل می گردد. شکل های اصلی تقویت کننده های استاندارد بتن شامل میلگردآجدار،شبکه سیمی جوش شده و سیم های بافته شده می باشند.

نحوه ساخت آرماتور

میلگرد فولادی یا همان آرماتور  در سازه های بتن مسلح، محصولی از کارخانه نورد گرم است. تولید این محصول از شمش فولادی یا در برخی موارد مقطعی شمش مانند بریده شده از فولاد ریل خط آهن آغاز می گردد. شمش تا دمای سرخ شدن حرارت داده شده و از میان غلتک های متوالی ماشین نورد، عبور داده می شود.

هربار عبور باعث کاهش سطح مقطع عرضی و طویل تر شدن میله حاصله می گردد. شمش تا حد اندازه میله مورد نیاز کوچک می شود. آخرین سری غلتک ها کنده کاری عمیق شده اند تا آج های استاندارد را بر روی آرماتور ایجاد نمایند.سپس میلگردها به طول استاندارد که معمولا ۱۲ متر می باشند بریده می شوند.

پس از سرد شدن میلگردها در بسته های حدود ۵ تنی که به بندیل معروف هستند بسته بندی شده، برچسب مشخصات برای شناسایی زده می شود و برای سازنده آرماتور حمل می گردد.

مهندس طراح سازه بتن مسلح، نقشه های سازه را بطور کامل ارائه می دهد.با استفاده از نقشه های طراحی، یک مجموعه جزئیات آرماتور شامل شماره، اندازه، طول و ابعاد خم مربوط به هر قطعه آرماتور و محل قرارگیری آن در سازه استخراج و تهیه می گردد.

نقشه های جزئیات ممکن است توسط طراح سازه و یا سازنده آرماتور بر اساس نقشه های طراحی تهیه می گردد که اصطلاحا به آن لیستوفر آرماتورگفته می شود.در هر حالت عموما سازنده، لیستوفر آرماتور شامل اطلاعات کامل در مورد هر نوع میلگرد مستقیم یا خم کاری شده که باید در کارگاه ساخته شود را فراهم می نماید.

ایده استفاده از آرماتور در سازه های بتن مسلح منجر به اعضای سازه ای می گردد که نه تنها بسیار مقاوم تر از بتن غیرمسلح بوده، بلکه دارای شکل پذیری به مراتب بیشتر می باشد.

بتن مسلح شده با میلگرد فولادی نسبت به دیگر مصالح ساختمانی جهت احداث سازه های اقتصادی ارجحیت یافته است.امروزه استفاده از آرماتور در بتن مسلح یکی از ارکان اساسی در مباحث طراحی و ساخت بوده و همگام با پیشرفت تکنولوژی ساخت،جایگاهی تخصصی به خود ارائه داده است.